Bij NL Design System hebben we er heel bewust voor gekozen om alles open source beschikbaar maken. Zo kunnen we niet alleen makkelijker samenwerken, het maakt ook onze code echt herbruikbaar. De manier waarop we dat doen: licenties!
Yolijn van der Kolk is kernteamlid van het NL Design System. Ze vertelt: “Toen we begonnen met het NL Design System moesten we nadenken over de licentiekeuze. Als je open source gaat werken, moet je goed afwegen welke licentie passend is. Want door open source te werken, kan iedereen componenten toevoegen én hergebruiken. Het is inzichtelijk en te gebruiken door iedereen die werkt voor en met de overheid. Met die licentie geef je aan op welke manier de componenten uit het design system hergebruikt mogen worden. We kwamen uiteindelijk uit bij de EUPL-licentie nadat kernteamlid Robbert deze licentie tegenkwam bij het design sytem UNO (dit is het design system van DUO). Want het is belangrijk om goed te checken welk effect zo’n licentie eigenlijk heeft.”
Meedoen zonder ‘gedoe’
Volgens Yolijn realiseert niet iedereen wat open source werken daadwerkelijk inhoudt. Sommige mensen zijn hier heel bewust mee bezig, maar anderen denken er niet zo over na. Ze noemt een voorbeeld: “Stel dat je componenten hebt gebruikt uit het NL Design System. Dan zouden wij jou met een virale licentie kunnen verplichten om alles wat je daarna maakt met deze componenten óók open source te maken. Dat wilden wij dus niet. Want er zijn nou eenmaal heel veel systemen in Nederland die niet open source (mogen) zijn.”
Yolijn legt vervolgens uit dat we willen dat iedereen open source onderdelen kan bouwen voor het NL Design System. “Maar we willen niet ‘eisen’ dat alles wat er daarna mee gebouwd wordt ook open source moet zijn.
Robbert voegt hieraan toe: “We praten in de praktijk vaak over open source of closed source. Maar stiekem zitten er nog heel veel opties tussenin. Denk bijvoorbeeld aan het nieuwe omgevingsloket dat wordt gebouwd met een eigen design system. De code van ‘DSO Toolkit’ is te bekijken op Github, maar hergebruik door andere teams is niet toegestaan. Dat komt omdat er geen open source licentie is gekozen. We noemen dit voor de grap wel eens ‘view source’. Dit heeft dus onder andere te maken met de licentiekeuze.”
Maar hoe zit het dan met het beschermen van huisstijlen?
“Het is heel makkelijk dat componenten voor huisstijlen beschikbaar zijn door open source te werken. Denk hierbij aan logo’s, lettertypes en kleuren. Maar we willen een eigen huisstijl natuurlijk wel beschermen. Daarom vind je in GitHub een map ‘proprietary’. In deze map staat alles wat uitgesloten is om te hergebruiken. Je vindt hier bijvoorbeeld thema’s rondom een huisstijl van een bepaalde gemeente. Dus de beslissing voor een lettertype en kleur. Anderen mogen zich hierdoor laten inspireren en ervan leren, maar dus niet hergebruiken” – zegt Yolijn.
No rights reserved
En dan hebben we binnen design systems ook nog te maken met auteursrechten. Denk bijvoorbeeld aan het schrijven van richtlijnen, waar vaak meerdere mensen aan werken. Yolijn: “Je moet je voorstellen hoe lastig het zou zijn als er veel verschillende mensen meeschrijven aan richtlijnen en we bij iedere zin moeten vermelden wie het geschreven heeft. Dat is bijna niet te doen. Daarom hebben we voor het opstellen van documentatie, zoals richtlijnen, gekozen voor ‘Creative Commons Zero’ (CC0). Dit houdt in dat je op geen enkele manier hoeft te vertellen waar je deze teksten vandaan hebt als je ze gebruikt voor jouw eigen website voorbeeld. Het doel is uiteindelijk om de de tips uit richtlijnen te delen op zoveel mogelijk plekken zonder gehinderd te worden door beperkingen. Uiteindelijk wordt ‘het web’ dan beter voor iedereen, zonder dat iedereen die meehielp overal in alle documentatie genoemd worden.”
Blijf op de hoogte van NL Design System
Vind je het leuk om op de hoogte te blijven van de dingen die het NL Design System doet? Dat kan op verschillende manieren. Ontvang onze nieuwsbrief of meld je aan voor onze ‘Heartbeat-sessies’. Op deze 2-wekelijkse online bijeenkomsten delen we de laatste updates. Ook komen leden uit de community aan het woord. Heb je vragen? Stuur ons dan een mail.